Ambities & speerpuntenDoelen, prestaties & nieuwe ontwikkelingenRisico'sFinanciënVerbonden partijenDoelen & Prestaties01. Apeldoorn als duurzame stadDoelstellingen01. Apeldoorn als duurzame stadOmschrijvingAlle activiteiten die Apeldoorn een stap dichter bij de energieneutrale stad brengen vallen onder het begrip duurzaam. Duurzaamheid is de rode draad die onze strategische doelen verbindt. Op 22 april 2016, de Dag van de Aarde, werd in New York het (klimaat)Akkoord van Parijs door 174 landen ondertekend. Nationaal, Europees en wereldwijd is de ambitie uitgesproken om die opwarming te beperken tot de veilig geachte maximale twee graden Celsius (de tweegraden-doelstelling). Terwijl de consumptie in Nederland naar verwachting verder zal stijgen, zal de uitstoot van broeikasgassen juist sterk moeten dalen. Dit dwingt tot een duurzamere manier van leven: energieneutrale woningen en koolstofarme manieren van vervoer. Er is een verdere besparing van energieverbruik nodig, een overgang van het gebruik van fossiele brandstoffen (kolen, olie en gas) naar hernieuwbare energiebronnen (zoals zon en wind) en een vermindering van de consumptie van producten van herkauwers (vlees en zuivel). We willen ook met onze organisatie het goede voorbeeld geven als het gaat om duurzaamheid. We willen ons vastgoed duurzaam maken, het stadhuis etc. Verder is duurzaamheid een breed begrip dat ook terugkomt in de lijn die we kiezen in de verkeersvisie. Duurzaam is ook schoon vervoer, uit de auto op de fiets of E-bike, voldoende laadpalen in de stad om het elektrisch rijden aan te moedigen etc. Maar duurzaamheid heeft ook betrekking op mensen en activiteiten van die mensen. Vertaald naar onze organisatie gaat het onder meer over personeelsbeleid. Zo vinden wij het belangrijk een voorbeeldfunctie te vervullen als het gaat om het detacheren van mensen met een arbeidshandicap in onze eigen organisatie om zodoende onze bijdrage te leveren aan de landelijke baanafspraken. Kortom, bij de beoordeling van alle initiatieven die langs komen, zal duurzaamheid in zijn vele vormen, people, planet and profit, voor ons een belangrijke toetssteen vormen en willen wij, waar we kunnen, een bijdrage leveren aan een economisch en maatschappelijk toekomstbestendige stad en een energieneutraal Apeldoorn. Onze inspanningen om lokaal aan deze opgave van duurzaamheid en circulariteit bij te dragen treft u in deze Meerjarenprogrammabegroting aan.Welke prestaties gaan we leveren?Duurzaamheid wordt uitgewerkt in de meeste andere programma's van de MPB.02. Apeldoorn als comfortabele (gezins)stadDoelstellingen02. Apeldoorn als comfortabele (gezins)stadOmschrijvingApeldoorn is een comfortabele stad die ruimte biedt en wil bieden aan kleur en verscheidenheid. De kracht en toekomstbestendigheid van de stad is onder meer gebaat bij een evenwichtige demografische opbouw. De demografische trend van vergrijzing, is evenals elders in het land, ook in Apeldoorn merkbaar. In die context willen wij extra aandacht besteden aan gezinnen en het voor hen aantrekkelijk laten zijn zich hier te vestigen en te wonen. Gezinnen wonen en vestigen zich hier graag, dat is nu al zo, maar hoeven we dan niets meer te doen? Jawel. Een verworven positie behoud je niet vanzelf. We willen bewerkstelligen dat (nog meer) gezinnen kiezen voor Apeldoorn. En dat de gezinnen die hier wonen ook nooit meer weg willen. Daarvoor willen we de randvoorwaarden creëren. Dat doen we op een aantal onderdelen: wonen, onderwijs en jeugdvoorzieningen, buitenruimte, spelen, sport, fietsen, gezondheid, kunst en cultuur, de binnenstad, en veilige sociale wijken.Welke prestaties gaan we leveren?De maatregelen die daarbij horen komen terug in de verschillende programma’s van de MPB. Zoals voldoende woningen bouwen voor gezinnen (programma 9), een kindvriendelijke woonomgeving die uitnodigt tot bewegen en ontmoeten en het stimuleren van fietsgebruik (programma 3), de werkgelegenheidsfunctie van Apeldoorn op peil houden (programma 6 en 9), stimuleren variatie en kwaliteit van onderwijs en integrale kindercentra (programma 5), een aantrekkelijke binnenstad (programma 3 en 9), kunst en cultuur voor gezinnen (programma 8), stimuleren van sport en bewegen ( programma 8), versterken van sociale samenhang (programma 7), de jeugd een stem geven in het beleid en nieuwe inwoners welkom heten (programma 1). Nieuwe ontwikkelingenHet programma is één van de speerpunten van Apeldoorn. Wij hebben in het document ‘Ambitie voor de comfortabele gezinsstad’ aangegeven dat niet alle ambities financieel zijn gedekt en dat dit bij de uitwerking inzichtelijk zal worden gemaakt. In 2018 is er behoefte aan een kwartiermaker, die het programma in de organisatie en met stakeholders in de gemeente gaat laden. Het programma loopt door tot 2021. Er zal gewerkt worden aan relevante thema’s, die leiden tot betere en gunstigere voorwaarden voor gezinnen in onze gemeente. Daarnaast zijn investeringen in de openbare ruimte gewenst in fysieke objecten in het kader van avontuurlijk spelen. In het thema binnenstad van hoofdstuk 1 van deze voorjaarsnota is hiervoor een bedrag van € 200.000 aangehouden. Voor locaties buiten de binnenstad zijn de investeringen op € 100.000 geraamd. De totale exploitatielasten bedragen afgerond € 154.000 in 2018 en € 58.000 ingaande 2019. Indicatoren03. Apeldoorn als toeristisch toplandschapDoelstellingen03. Apeldoorn als toeristisch toplandschapOmschrijvingIn 2016 heeft de Raad het programma Welkom in Apeldoorn op de Veluwe vastgesteld.Samen met onze ondernemers en in nauwe afstemming met de andere Veluwegemeenten, voeren we dit programma uit en de eerste resultaten worden zichtbaar. Nadat in 2017 het nieuwe Veluwse fietsroutenetwerk succesvol van start is gegaan zijn we, in afstemming met onze partners, volop aan de slag met de netwerken voor wandelen, mountainbiken en paardrijden. We blijven daarnaast sterk inzetten op ons project Vitale Vakantieparken.We werken aan ons imago als stad van de Oranjes, samen met steden in Nederland en Duitsland en we zorgen dat meer toeristen naar onze binnenstad komen. Regio- en citymarketing zijn voor ons belangrijke instrumenten. Het Toeristisch Platform gaat verder als vereniging en beslist mee over de besteding van de meeropbrengst van de verhoging van de toeristenbelasting die volledig terugvloeit naar de toeristische sector.Welke prestaties gaan we leveren?In het programma ‘Welkom in Apeldoorn op de Veluwe’ hebben wij de volgende doelen vastgesteld:· de vrijetijdssector draagt bij aan de doelstelling 100.000 arbeidsplaatsen in Apeldoorn.· meer bezoekers in de binnenstad en dorpen.· hogere bestedingen gelijk aan het landelijke gemiddelde. 04. Apeldoorn als ondernemende stadDoelstellingen04. Apeldoorn als ondernemende stadOmschrijvingDe Nederlandse economie blijft goed presenteren, al 11 kwartalen op rij zien we een ‘kwartaal op kwartaal groei’. In Europa groeit de Nederlandse economie het snelst van alle landen. De vooruitzichten zijn positief. Het vertrouwen van consumenten en producenten is toegenomen. In Apeldoorn nemen we die ontwikkeling ook waar. Het aantal bedrijven dat investeert en zich in Apeldoorn wil vestigen groeit. Ook daalt het aantal Apeldoornse aantal werklozen. Het Apeldoornse bedrijfsleven ziet hierin urgentie en kansen om de onderlinge samenwerking te verbeteren en daardoor te profiteren van deze groei. In meerdere studies, waaronder De kracht van Oost zien we dat Gelderland en de Apeldoornse regio zijn aangewezen als attractieve locatie om te wonen en potentie biedt als (toekomstige) vestigingsplaats voor bedrijven. Apeldoorn kan vanuit haar gunstige geografische positie een bijdrage leveren aan landelijke opgaven. Door de toenemende druk in de Randstad ontstaan kansen voor Apeldoorn en omgeving als locatie om te wonen, te werken en te recreëren. Een kans en tegelijkertijd een opgave. De landelijke positionering van Apeldoorn en de regio als vestigingslocatie vraagt om actieve aandacht en gemeenschappelijke inzet van overheid, ondernemers en onderwijs.Welke prestaties gaan we leveren?De komende jaren zetten we onverminderd in op de ambities uit het programma De ondernemende stad. In 2020 willen we 100.000 banen in Apeldoorn. Samen met de ondernemerskoepel BKA en VNO/NCW is in lijn met deze ambitie de economische projectenagenda uitgewerkt. Aan de hand van concrete projecten wordt gewerkt aan een Apeldoorn met een excellent vestigingsklimaat, een sterke arbeidsmarkt en de inzet op duurzaamheid en circulariteit.Indicatoren05. Apeldoorn is financieel gezondDoelstellingen05. Apeldoorn is financieel gezondOmschrijvingWe liggen op koers en er is reden tot optimisme. Uw raad en ons college hebben de afgelopen jaren belangrijke resultaten geboekt die zich nu in de MPB duidelijk beginnen af te tekenen. Het preventieve toezicht door de provincie is opgeheven. Met ingang van de MPB 2017-2020 zijn we de weg ingeslagen van duurzaam financieel herstel. Via het ijkpunt voor de solvabiliteit koersen we op verbetering van de eigen vermogenspositie. Het groeipad voor de solvabiliteit naar het niveau ‘goed’, zoals vermeld in de MPB 2017-2020, hebben we in deze MPB in lijn met de Voorjaarsnota 2017 weten te versnellen. Wanneer herstel gerealiseerd kan worden, is in hoge mate afhankelijk van de behoedzaamheid waarmee nieuwe beleidsimpulsen vorm gegeven worden. Hoe terughoudender, lees zuiniger, des te eerder zal het duurzame financiële herstel gerealiseerd zijn. Welke prestaties gaan we leveren?In deze Meerjarenprogrammabegroting worden, binnen de financiële begrenzingen, de beleidsmatige keuzes voor de komende vier jaar, 2018-2021, gemaakt. Bij de prioritering van die keuzes staat duurzaam financieel herstel voorop (steronderwerp 1.1 financieel herstel).Nieuwe ontwikkelingenDe interne controles van de jaarstukken zijn veel complexer geworden door de decentralisaties binnen het sociale domein en door steeds strengere eisen die accountants stellen als gevolg het intensieve toezicht van de Autoriteit Financiële Markten dat op hen wordt uitgeoefend. Maar los daarvan hebben we ook zelf de ambitie om onze interne beheersing door te ontwikkelen. Daarvoor is naast een tijdelijk ontwikkelbudget ook uitbreiding van de personele capaciteit gewenst. De kosten bedragen € 200.000 in 2018, afnemend tot € 150.000 in 2021 en verdere jaren.06. LobbyDoelstellingen06. LobbyOmschrijvingApeldoorn staat niet alleen op deze wereld, veel overheden, organisaties en bedrijven zijn op allerlei manieren medebepalend voor de ontwikkeling van onze stad en financiële mogelijkheden. Met al die anderen willen wij in contact zijn en we opereren daarom in veel netwerken en geven daar doelgericht invulling aan. Daarbij spelen we flexibel in op veranderende omstandigheden. We willen dat Apeldoorn gezien wordt, we willen invloed uitoefenen op beleid en bestuurlijke beslissingen in voor ons belangrijke gremia. We acteren op die wijze in verbanden op Europees, nationaal, provinciaal en regionaal niveau. Op die manier schaken we op vele borden en proberen wij resultaten te boeken. Citymarketing past, als bijzondere vorm van lobby, ook binnen dit onderwerp.Welke prestaties gaan we leveren?Lobby in al zijn hoedanigheden komt terug in veel andere programma’s, bijvoorbeeld arbeidsmarktbeleid, de decentralisaties, energiewetgeving, ruimtelijke visies, investeringsprogramma’s. Voor de provinciale lobby zijn de beide gebiedsopgaven Veluwe en Cleantech regio van belang. Daarin doe we volop mee. Ook werken we samen in Gelrestad en in het samenwerkingsverband Apeldoorn-Deventer-Zwolle. Afhankelijk van het thema zijn we ook nationaal actief in bijvoorbeeld de G32 en VNG. Daarnaast zoeken we samenwerking in Europa door regelmatig in Brussel te zijn. Ook dat doen we samen met andere partners. Nieuwe ontwikkelingenTot eind 2017 is er een aanjaagbudget beschikbaar voor de strategische doelen. Vanaf 2018 is er behoefte aan structureel aanjaagbudget, bestemd voor een bredere inzet, bestaande uit een combinatie van de strategische doelen, lobby en acties met het oog op de nieuwe bestuursstijl. De kosten zijn geraamd op structureel € 300.000. 07. Samenwerking en in het bijzonder de verbonden partij Regio StedendriehoekDoelstellingen07. Samenwerking en in het bijzonder de verbonden partij Regio StedendriehoekOmschrijvingEr is nauwelijks een doel dat de gemeente in zijn eentje realiseert. We hebben Europa, het Rijk, de Provincie en een steeds groter wordend (regionaal) samenwerkingslandschap. Hierin zitten 18 Verbonden Partijen en 30 regionale samenwerkingsverbanden (waaronder 8 van de verbonden partijen). Strategische samenwerking is gedifferentieerd, vormvrij en wordt ondermeer ingezet voor het realiseren van de strategische doelen. Samenwerking in de bedrijfsvoering doen we alleen als het schaalvoordelen oplevert. Tribuut is hiervan een voorbeeld. Samenwerking is soms geheel wettelijk dichtgetimmerd (VNOG, GGD), soms gedeeltelijk wettelijk voorgeschreven (zoals Basismobiliteit) en soms vrijwillig. Samenwerking op kwetsbare taken, zoals Jeugd, WMO, Arbeidsmarkt en Veiligheid, is een bijzondere verantwoordelijkheid van Apeldoorn als grootste stad in een regio van 23 gemeenten waarmee in wisselende coalities wordt samengewerkt. In dit landsdeel werken we in vier kringen: het overlegplatform Landsdeel Oost (feitelijk Gelderland en Overijssel waarmee een werkverband is gecreëerd om door het Rijk en Europa gezien te worden), Gelrestad (Arnhem, Nijmegen, Ede-Wageningen en Apeldoorn en provincie), het werkverband Zwolle, Deventer en Apeldoorn en als belangrijke thuisbasis van onze strategische samenwerkingsrelaties de Stedendriehoek, of beter gezegd de Cleantech-regio. Binnen de Cleantech-regio werken we samen met de 7 gemeentes en 2 provincies in onze WGR, en samen met de Strategische Board (waarin onderwijspartners, ondernemers en de overheid in triple helix verband zijn vertegenwoordigd) aan een omgevingsagenda. Deze omgevingsagenda heeft vier overhuivende thema’s: bereikbaarheid, leefomgeving, innovatie en sociaal kapitaal en energietransitie. De eerste twee thema’s worden primair getrokken door de gemeenten in de WGR, de laatste twee door de Board. De Gemeenschappelijke Regeling Stedendriehoek is de verbonden partij waarin ons bestuur overlegt met de andere gemeentebesturen (Brummen, Deventer, Epe, Lochem, Voorst, Zutphen) aangaande regionale onderwerpen: ruimte, infrastructuur, sociaal en natuur. We werken met een omgevingsagenda, waarvan gezamenlijk met de provincie de doelen en resultaten benoemd en bepaald worden. Onder de noemer van CleanTech Regio zijn er 6 speerpunten: CleanTech development, Energietransitie, Duurzame arbeidsmarkt, CleanTech icoon A1, toekomstbestendige binnensteden en kernen, en schone en duurzame mobiliteit. Het omgevingsprogramma 2.0 is in 2016 in het kader van evaluatie verbonden partij Regio Stedendriehoek ter informatie aan de raad gestuurd. Jaarlijks wordt een update hiervan ter kennis gebracht van de gemeenteraad. De WGR is een ‘light’ samenwerking waarbij geen bevoegdheden zijn overgedragen aan de regio. Welke prestaties gaan we leveren?In het werkprogramma voor 2017/2018 wordt de focus verder uitgewerkt op de eerder genoemde thema’s. Voor bereikbaarheid betekent dit onder meer dat ingezet wordt op slimme en schone mobiliteit in de projecten: Programma Fiets, Duurzame verbreding A1 icoon, werkgeversaanpak door verbeteren bereikbaarheid en verduurzamen mobiliteit werknemers, verbeteren bereikbaarheid door ITS oplossingen, faciliteren e-mobility, versterken multimodaliteit en verbeteren positie van onze regio en het benutten van logistieke kansen. Voor het thema Leefomgeving betekent dit dat de nieuwe Omgevingswet wordt gebruikt om te bezien waar regionale samenwerking bij de implementatie zinvol is. Natuurlijk blijft de woningbouwprogrammering in de regio een belangrijk thema. Voor de themalijn innovatie en sociaal kapitaal ligt de focus op uitvoering van de Clean Tech Regio Development. Voor het thema energietransitie wordt in 2018 gekoerst op het ontwikkelen van een kansenkaart energietransitie en het realiseren van businesscases duurzame energie rond de A1 cleantech icoon. 08. CitymarketingDoelstellingen08. CitymarketingOmschrijvingVoor de uitvoering van het citymarketingbeleid van Apeldoorn is op 1 januari 2017 Apeldoorn Marketing gestart, een zelfstandige stichting waarmee de gemeente een subsidierelatie onderhoudt. Apeldoorn Marketing zal het merk ‘Apeldoorn’ laden en de aantrekkingskracht van de stad op nieuwe bewoners, bezoekers en bedrijven vergroten. De stichting doet dat onder meer door het initiëren, ontwikkelen, samenbrengen, versterken en richten van marketinginspanningen in het publiek-private netwerk in de stad, waaronder evenementen en toeristische activiteiten. De strategische doelen vormen vanzelfsprekend een belangrijk uitgangspunt voor Apeldoorn Marketing.Welke prestaties gaan we leveren?De activiteiten zijn opgenomen in de diverse programma’s en met name in programma 9.Nieuwe ontwikkelingenIn de MPB 2014-2017 heeft uw raad besloten 4 jaar lang € 300.000 te investeren in aantrekkelijkheid van de stad. Er zijn 6 thema's waarop die sturing in om Apeldoorn extra aandacht vraagt: (1) slimme concepten voor de binnenstad; (2) meer groen in de stad, (3) het uitlokken van extra bestedingen door een aantrekkelijker en zichtbaarder aanbod van cultuur, horeca en top(sport)evenementen; (4) het aanbieden van een toeristisch toplandschap waarbinnen de stad Apeldoorn meer profijt haalt uit de Veluwe en de toeristische attracties; (5) meer innovatie in de topsectoren van onze economie; (6) een groter hoog opgeleid arbeidspotentieel in en om de stad. Voor deze thema’s is over de jaren 2017 t/m 2019 nog € 467.000 beschikbaar.09. Deugdelijke en gastvrije dienstverleningDoelstellingen09. Deugdelijke en gastvrije dienstverleningOmschrijvingWe stellen burger, bedrijf en instelling centraal in ons denken, beslissen en handelen: betrokken, uitnodigend en slagvaardig. Dit vertalen we naar een domeingericht Klant Contact Centrum waar burger, bedrijf of instelling gastvrij wordt ontvangen en in het eerste contact het juiste antwoord krijgt binnen de open inrichting van het toekomstige Huis van de Stad, via de sociale wijkteams of via keukentafelgesprekken. Via alle klantcontactkanalen (digitaal, telefoon, balie) staan wij voor een gastvrije, mensgerichte en dienstbare benadering. We sturen op het gebruik van het meest slimme kanaal. Extra aandacht gaat uit naar de gemeentelijke telefonische bereikbaarheid. In de digitale dienstverlening staan gemak en een laagdrempelige digitale toegang tot de gemeentelijke dienstverlening voorop. Ten behoeve van de digitale dienstverlening wordt verder gebouwd aan een goede inrichting en gebruik van het digitaal loket van de gemeente Apeldoorn. Daarnaast vormt het landelijke digitale loket “’MijnOverheid" voor steeds meer dienstverlening van de gemeente Apeldoorn het centrale loket. Het stelsel van basisregistraties vormt het fundament voor het informatiehuis van de stad. De basisadministratie wordt via koppeling van vele gegevensbestanden landelijk gerealiseerd, waardoor we geen overbodige informatie van onze ‘klanten’ hoeven te vragen. Versnelling van de digitale transformatie wordt voortgezet in de ‘veranderteams’ binnen het sociale domein, fysieke en publieke domein en bedrijfsvoering. We zijn daarbij alert op rechtvaardigheid/rechtmatigheid en het borgen van de privacy.Welke prestaties gaan we leveren?De activiteiten werken door in vele programma's van deze begroting (p 5, 6, 7 en 9).10. Stadsdeelgericht werken en burgerparticipatieDoelstellingen10. Stadsdeelgericht werken en burgerparticipatieOmschrijvingStadsdeelgericht werken en burgerparticipatie evolueren mee met de vernieuwing van de democratische samenwerking. Er ontstaan meerdere werkwijzen, sturingsvormen en perspectieven naast elkaar. Er is niet één beste manier van burger- of overheidsparticipatie. Inwoners, bedrijven, raadsleden en ambtenaren vinden elkaar in allerlei samenwerkingsvormen op denkkracht en initiatieven. Matrixdemocratie wordt het ook wel genoemd, waarin stemmingsdemocratie, interactiedemocratie en doe-democratie leiden tot een gekleurd palet aan verbindingen tussen samenleving en overheid. Open data en digitale platforms gaan hier een steeds grotere rol in spelen.Het gebiedsgericht werken is in ontwikkeling. Ingrediënten van de nieuwe aanpak zijn de foto van het gebied waarin data en gegevens over het betreffende gebied zijn opgenomen, het gebiedsoverleg waarin mensen/organisaties uit het gebied en professionals samen afspraken maken over wat nodig is, en dat opnemen in een gebiedsagenda. Met een initiatievenfonds kunnen experimenten, acties en initiatieven worden gefinancierd. Op dit moment buigt een raadswerkgroep zich over dit onderwerp en deze zal daarover naar verwachting in het najaar van 2017 advies uitbrengen. In het land wordt op grote schaal geëxperimenteerd met burgeraudits, loting, labs, Ted-Talk, de all-inclusieve wijk, crowd/matchfunding, de burgerbegroting e.d. op alle domeinen: sociaal, fysiek, economisch, veiligheid. Uit onze participatiekaart blijkt dat Apeldoorn volop meedoet. Welke prestaties gaan we leveren?De activiteiten op het terrein van stadsdeelgericht werken en burgerparticipatie zijn opgenomen in de programma's 3, 7 en 9.Nieuwe ontwikkelingenU heeft tijdens de behandeling van de Voorjaarsnota 2016 de motie “Versterken Positie raad" aangenomen waarin de raad zichzelf oproept te onderzoeken wat de ontwikkelingen op het terrein van beschikbaarheid van kennis, participatie en regionalisering voor betekenis hebben voor de raad en wat dit betekent op het vlak van informatievoorziening, vorming en opleiding en ondersteuning, zoals formatie, van de raad. In 2017 is de uitvoering van deze motie ter hand genomen en is ervaring opgedaan met het professionaliseren van de ondersteuning door pilots op het gebied van communicatie en inhoudelijke advisering aan de gemeenteraad. Met ingang van 2018 zal op basis van deze ervaringen hieraan op structurele wijze verder inhoud gegeven worden. In 2018 zullen er weer gemeenteraadsverkiezingen zijn. Activiteiten op het gebied van opkomstbevordering, installatie nieuwe raad en daarna inwerkprogramma en opleiding voor de nieuwe raadsleden zullen onderdeel van het werkprogramma van de raadsgriffie zijn. Zoals in de Voorjaarsnota 2017 is vastgesteld wordt daartoe nu ruimte en budget in de begroting tbv raad en griffie opgenomen. De totale kosten worden geraamd op structureel € 160.000 waarvoor binnen de huidige begroting € 40.000 beschikbaar is.Indicatoren
